نوار سرجوش یک نوع محصول در جوشکاری است که به عنوان عایقی برای پیچ و مهره در اتصال قطعات الکتریکی و لوله‌ها به کار می‌رود. این نوار از یک قطعه نازک از مواد پوششی روی یک نوار پلاستیکی یا فویلی ساخته می‌شود. از این قطعه در اتصالات لوله‌ها و زمانی که پیچ و مهره‌ها برای اتصال مناسب نیستند استفاده می‌شود.
این نوار به وسیله گرمای مستقیم یک دستگاه جوشکاری به قطعات چسبیده می‌شود و پس از سرجوش شدن در جوشکاری به شکل مایع تبدیل می‌شود و قطعات به هم متصل می‌شوند. این روش جوشکاری نسبت به جوشکاری معمولی با استفاده از پیچ و مهره‌ها سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است و به خصوص در مواردی که اتصالات موقت نیاز دارید، کارآمد است.
روش‌های اتصال نوار سرجوش به سطوح فلزی
نوار سرجوش (Soldering Tape) را می‌توان به سطوح فلزی به چندین روش مختلف اتصال داد. در ادامه مقاله به تعدادی از روش‌های اتصال نوار سرجوش به سطوح فلزی اشاره کرده‌ایم:
استفاده از دستگاه جوشکاری (Soldering Iron)
در این روش از دستگاه جوشکاری استفاده می‌شود. ابتدا سطوح فلزی که قرار است نوار سرجوش به آن‌ها جوش داده شود، تمیز شده و از زنگ یا آلاینده‌های دیگر پاک می‌شوند. در مرحله بعد این قطعه بر روی سطوح فلزی قرار داده می‌شود و دستگاه جوشکاری، آن را گرم کرده و به سطوح فلزی فشرده می‌کند. به این ترتیب به کمک دستگاه جوشکاری، نوار به سطوح فلزی چسبیده می‌شود.
جوشکاری با فر (Soldering Oven)
این روش در پروژه‌های صنعتی برای اتصال نوار سرجوش به سطوح فلزی استفاده می‌شود. برای این کار ابتدا نوار سرجوش در محل مورد نظر قرار می‌گیرد، سپس این قطعه و سطوح فلزی به کمک یک فر گرم می‌شوند؛ این حرارت باعث می‌شود که جوشکاری روی دو سطح اتفاق بیفتد.
جوشکاری با چسب (Adhesive)
در این روش، از چسب (Adhesive) و مقاوم در برابر حرارت استفاده می‌شود. نوار سرجوش به سطوح فلزی چسبانده می‌شود، سپس با استفاده از حرارت به چسب اعمال می‌شود تا نوار به سطوح فلزی چسبیده و جوش داده شود.
جوشکاری با لحیم‌گیری (Soldering Adhesive)
در این روش از یک لحیم کاری خاص به نام "لحیم‌کاری با هوای گرم" استفاده می‌شود. برای این کار ابتدا نوار سرجوش روی سطوح فلزی قرار داده می‌شود، سپس به وسیله لحیم کاری با هوای گرم، روی سطوح فلزی جوش داده می‌شود.
بهترین روش اتصال این نوار به سطوح فلزی بستگی به نوع سطوح، مواد مورد استفاده و نیازهای خاص هر پروژه دارد و انتخاب روش مناسب باید با توجه به این عوامل انجام شود.
مزایای استفاده از نوار سرجوش
استفاده از نوار سرجوش برای اتصال قطعات و سطوح فلزی در پروژه‌های صنعتی، دارای مزایای زیادی است:
اتصال سریع و آسان
نوار سرجوش به راحتی به سطوح فلزی متصل می‌شود و عملیات جوشکاری به سرعت انجام می‌شود. اتصال سریع و آسان این نوار موجب می‌شود زمان و هزینه کمتری نسبت به روش‌های دیگر صرف شود.
کم‌ترین تغییرات در ساختار متصل
نوار سرجوش بعد از جوشکاری به سطوح فلزی به شکل نسبتا نازک و انعطاف‌پذیر چسبیده می‌شود. این مورد کم‌ترین تغییرات در ساختار سطوح فلزی (مخصوصا در مقایسه با جوشکاری جوش) را به دنبال دارد و باعث می‌شود کیفیت سطوح فلزی کم‌ترین میزان افت را داشته باشد.
ایجاد پوشش و عایق
این نوار معمولا عایق یا پوششی روی سطوح فلزی فراهم می‌کند که می‌تواند از سطوح نسبت به عوامل مخرب محیطی مثل زنگ، خوردگی، گرد و غبار و رطوبت محافظت کند.
کاربرد فراوان
این نوار به عنوان یک روش اتصال چند منظوره از جمله صنایع الکترونیکی، مکانیکی، اتومبیل‌سازی، ساختمانی و حتی در تعمیر و نگهداری در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربرد فراوانی در صنایع مختلف دارد.
توانایی اتصال به سطوح مختلف
این نوار می‌تواند به انواع سطوح فلزی از جمله فولاد، آلومینیوم، مس و ... اتصال پیدا کند.
جلوگیری از عوامل مخرب
از آنجایی که نوار سرجوش به شکل یک نوار نسبتا باریک به سطوح چسبیده و اتصال داده می‌شود، عوامل مخرب و آسیب زننده به سطوح را به حداقل می‌رساند.
به صرفه و اقتصادی
استفاده از این نوار معمولا اقتصادی‌تر از روش‌های دیگر اتصال سطوح فلزی می‌باشد و هزینه کمتری برای تجهیزات و نیروی کار ایجاد می‌کند.
قابلیت تعمیر و تعویض
نوار سرجوش به راحتی تعویض و تغییر می‌پذیرد و این امکان را فراهم می‌کند تا در صورت نیاز به تعمیرات یا تغییرات مجدد، اتصالات را باز کنید و نوار جدید را تعبیه کنید. از این‌رو، این نوار به عنوان یک روش کارآمد و چند منظوره برای اتصال سطوح فلزی در انواع صنایع و پروژه‌ها مورد استفاده بسیاری قرار می‌گیرد.
اصول استفاده از نوار سرجوش در اتصال قطعات فلزی
از نوار سرجوش در اتصال قطعات فلزی بسیار زیاد استفاده می‌شود، اما این کار به رعایت اصول و تکنیک‌های خاصی نیاز دارد. در ادامه، اصول اساسی استفاده از این نوار در اتصال قطعات فلزی توضیح داده شده است:
در ابتدای استفاده از نوار سرجوش، سطوح قطعات فلزی باید به دقت تمیز شوند. این کار شامل پاک کردن رنگ، چربی، گرد و غبار و آلاینده‌های دیگر است. سطح مورد استفاده باید خشک و تمیز باشد.
این نوار باید با مواد فلزی و اتصال مورد نظر همخوانی داشته باشد و انتخاب نوار متناسب با جنس و نوع اتصال سطوح فلزی بسیار مهم است.
- استفاده از نوار با ابعاد مناسب
این نوار باید ابعاد مناسبی داشته باشد تا به اندازه کافی برای پوشش قسمت‌های مورد نیاز سطوح مورد استفاده قرار گیرد.
با استفاده از دستگاه جوشکاری، نوار را گرم کرده و فشار داده تا نوار مذاب به سطوح فلزی بچسبد.
پس از اتمام عملیات جوشکاری، منتظر بمانید تا نقطه جوشکاری شده خنک شود. سپس می‌توانید تست‌های اتصالی روی نوار سرجوش و سطوح فلزی انجام دهید تا از درست بودن اتصال اطمینان حاصل کنید.
- کنترل دمای دستگاه جوشکاری
دمای دستگاه جوشکاری باید با دقت کنترل شود و باید به گونه‌ای باشد که نوار سرجوش به حالت ذوب درآید، اما خیلی گرم نباشد تا از آسیب به قطعات جلوگیری شود.
اگر لازم باشد، می‌توانید بر روی اتصالات سطوح فلزی ترمیم انجام دهید تا اتصال سرجوش بهبود یابد یا اشکالات به وجود آمده رفع شوند.
در هنگام استفاده از دستگاه جوشکاری و هنگام تعویض نوار سرجوش، ایمنی خود را رعایت کرده و برای این کار از عینک محافظ و لباس‌های مناسب استفاده کنید. رعایت این اصول و تکنیک‌ها به شما کمک می‌کند تا از اتصالات فلزی موثر و قوی با استفاده از این نوار اطمینان حاصل کنید.